image/svg+xml

Deel 6 - Soep, wijn, matzes en marsepein...

Verhaal

Deel 6 - Soep, wijn, matzes en marsepein...

Plaatje bij verhaal: header3_4.jpg

Nadat tante Lenie overleden was, kwam oom Lex tussen de middag altijd bij ons in Delden eten. We zaten dan met z`n vieren aan tafel in het kleine keukentje. te eten. Om half één werd de winkel gesloten en om half twee ging hij weer open. Om één uur werd er altijd aandachtig naar het ANP-nieuws geluisterd en vlak daarna naar "de toestand in de wereld", door G.B.J.Hilterman, die soms heel interessant uitleg kon geven over zijn visies, over wat er gebeurde in de wereld en dan waren m`n ooms een en al oor, terwijl ze na het middageten aan het nagenieten waren met een kop zwarte koffie. Zo was het even heel spannend op een dinsdag ten tijde van de Cuba- crisis en ik in feite m`n hart bij wijze van spreken wel even vasthield toen de Russen richting Cuba stoomden en de Amerikanen een blokkade rond het eiland hadden gelegd. God zij dank ging alles goed. 

Toen de Berlijnse Muur werd opgebouwd, was ik net op zomer-schoolvakantie bij m`n vader in Duitsland. Je kon de spanning voelen en vooral toen de Amerikaanse en Russische tanks "oog in oog" stonden bij Checkpoint Charlie. Helga, m`n zuster, is ooit eens in Oost-Berlijn geweest in die jaren en heeft een vrouw ontmoet waardoor ze heel bewust werd, in de verschillen van leefwijzen. Die vrouw was heel voorzichtig met praten, dus angst voor het toenzijnde regiem en dat heeft een diepe indruk op haar achtergelaten. M`n zuster Helga was een grote hulp voor m`n vader. Ze leerde mij in de schoolvakanties met vork en mes eten, want als ze voor m`n vader voor zaken op reis ging diende ik wel goed te eten, als we onderweg aten. Iets waar ik haar wel dankbaar voor ben. Zij regelde het huishouden in feite. In de in feite kleine huiskamer had ze gekleurde rode, gele en grijze metalen boekenplanken van een zelfbouwpakket die in zwarte zijhangers hingen. Ze had veel boeken. Zowel Nederlandse als Duitse boeken. Boeken die indruk op mij maakten, waren "der Gelbe Stern", het fotoboek van de Holocaust en het boek Engelandvaarders van K. Norel, wat ik wel drie keer gelezen heb. Een boek, dat me trots deed voelen en waarmee ik me innig verbonden voelde vanwege de dapperheid van mensen in moeilijke tijden. Het was ook in die tijd dat ik soms met haar een luchtbed deelde en ze als grotere zuster mij als kleinere broertje wat warmte gaf. Ik mocht lekker dicht met m`n rug tegen haar aan liggen. Vanwege de warmte in de kamer, waar wij met onze luchtbedden op de grond sliepen, kon het wel gebeuren dat ze voor het slapen gaan nog even op de bank zat te lezen maar dan wel in haar b.h. In het begin van m`n pubertijd, ondeugend als ik was , had ik natuurlijk oog voor alles en daar genoot ik dus wel stilletjes van. Eerlijk is eerlijk....

Ze had ook heel veel muziek. Allemaal klassieke muziek, dus zo leerde ik luisteren. Af en toe gingen we op een verre trip om honingwas naar een kaarsenfabriek in Fulda, dat in de buurt van Frankfurt lag, te brengen. We vertrokken zondag net na de middag en dan sliepen we in een hotel, ergens halfweg ten zuiden van het Sauerland, waar we tegen de tijd dat het begon te schemeren, arriveerden. Dan genoot ik van de mooie uitzichten van het heuvelachtige, tot bergachtige landschap. Het is een mooi land Duitsland. De volgende dag reden we wel in één keer terug. Het werd voor mijn doen toen wel laat. `k Was dan ook zo slaperig, dat de bomen voor mij op bewegende mensen leken. Een andere keer brachten we koevellen naar een leerlooierij nabij Mulheim in het Roergebied. Ooit hebben we toen een familielid, tante Else Fiebermann, in Essen mogen bezoeken. De dichtstbijzijnde synagoge voor m`n vader was in Osnabruck. Eens met Rosh Hashanah, het joodse nieuwjaar, waren we na de dienst uitgenodigd door de voorzanger, de heer Albert Rose om bij hem thuis te komen eten voordat we weer terug naar Lingen/Ems reden. Op zo`n dag voelde ik de vroomheid van m`n vader als hij met de "talliet"(gebedskleed) rondom stond te "bensjen"(bidden). De heer Rose was getrouwd met de vrouw die hem z`n leven had gered, die weer familie was van de familie Mohrman uit Goor die een kippenplukkerij hadden. Eens toen ze daar op bezoek gingen, kwamen ze ook even goedendag bij m`n tante in Delden zeggen. De heer Rose was een bijzonder iemand, waarvan ik de warmte en dankbaarheid van het in leven zijn kon voelen. Hij was altijd zo warm ontvangend, uitnodigend net zo als die ene keer toen het Chanoekah was en we een behoorlijke tocht door de sneeuw hadden afgelegd en we in het lekkere warme hotel in Osnabruck aankwamen en we lekker gegeten hebben en cadeautjes kregen.

Met tante Clara en oom Bennie herinner ik m`n eerste Pesach-"seider" op een dinsdagavond waar de uittocht van Egypte werd herinnerden ieder jaar weer de vraag wordt gesteld: "Waarom is deze avond anders dan alle andere avonden?", wat in feite altijd actueel blijft want we worden toch elke dag in ons leven weer op de .proef gesteld. Hoe bewust of onbewust dichtbij ligt het woord "slavernij" bij het woord "verslaafd" zijn aan of geketend in alle mogelijke aspecten in ons leven? Ter herinnering is er o.a. "matze", het ongerezen brood (in Enschede is er "Hollandia",de matzefabriek waar Alex Blaauwbroek, die in de begintijd van de Rabbits toen Defiants speelde, werkte. Bovendien maakte m`n vader heerlijke "matzeballen" in de soep en "maror" bitterkruid. Op die avond kreeg ik m`n eerste slokje wijn. Dat is Carmel-wijn, de "kiddoesj"-wijn(het eerste woord betekent heilig). Het wijnmerk is genoemd naar de gelijknamige berg bij Haifa. Het is een zo heerlijke diepe zoete wijn---. De wijn wordt ook gebruikt bij de inwijding/inzegening van de Sjabbath waarbij meestal de jongste volwassen aanwezige(d.w.z.de jongste: vanaf 13 jaar wordt men geacht "volwassen" te zijn en uit de Torah te lezen) uit de "kehilla"(gemeente). De jongste aanwezige man die wordt opgeroepen om de dankzegging voor de druivengroei te zingen, bij het inwijden van de "bruid", de Sabbath, drinkt dan de wijn uit een heel klein minuscuul bekertje. Het was heel gezellig het tezamen genieten van eten en het "naschen"(lekker smullen). In datzelfde "cheider" hadden wij op `s zondagsmiddags ook de bijeenkomsten van de joodse jeugdvereniging "Haboniem" wat bouwers betekent. Daarvan kan ik me twee grote dagen herinneren. De eerste was "Jom Hanoar" een grote sportdag van allemaal joodse verenigingen in het Goffertstadion in Nijmegen.

De andere dag was een landdag in Vierhouten op de Veluwe. Er zijn verscheidene vrijdagen geweest ,dat ik me verheugde om ook naar m`n moeder en Eduard te gaan. M`n moeder was verhuisd naar de Hessenweg, een zijstraat van de Gronause straat. De straat die richting Glanerbrug ging, waar naar toe m`n moeder ooit eens m`n zuster Carla op een oudejaarsavond in haar eentje "moederziel"-alleen zoals ze het uitdrukte, tijdens het geknal met de bus naar de grens moest brengen. M`n vader en Helga stonden aan de andere kant van de grens te wachten om haar mee te nemen. Het was altijd gezellig om naar m`n moeder te gaan. Als ze me opwachtten bij het station was het tegen donker aan en als we dan "thuis" waren dan was er lekkere soep. Haar eigen gemaakte soep met vlees, kip en vermicelli en zeker de selderieknol maakte zo`n heerlijke aroma en daarna een scheutje Maggie, als het onder m`n neus stond en daar heb ik door de jaren heen altijd van genoten. Eduard liet me natuurlijk alles zien waar hij mee speelde en dan speelden we op de grond. Hij zei wel eens:" Jij bent m`n broer en m`n vriend". Zoals ik door de omstandigheden bij m`n tante Clara en oom Ben terecht was gekomen, zo werd Eduard door oom Lex en tante Lenie opgehaald om daar af en toe te zijn. Zij hadden ook geen kinderen. We gingen wel eens wandelen naar het Wooldrikspark, waar het prettig vertoeven was. Er was een mooie vijver en een kinderboerderij met al die lekkere geitekeutels, waartussen het gezellig vertoeven was met de bokjes en de geiten. Af en toe werd er een lammetje geboren. Zelfs heb ik eens een kalfje zien geboren. De man van de kinderboerderij hielp bij de geboorte en daar was het kalfje nog zo nat en zo jong. Het was en is toch een mooie wereld op zichzelf die kinderboerderij-wereld. Daarnaast was er een grote speelweide. Er was ook een keer dat we voor een grote zwaan op de vlucht moesten. Waarom blijft me nog een raadsel.

Ook gingen we wel eens naar het Volkspark. Daar waren naast al de eenden, herten en een paar mooie pauwen, met hun mooie verendos, die "zo trots als een pauw" hun schoonheid toonden. De schommels, wipwap, glijbaan en andere speelgelegenheden, van de mooie speeltuin, vanwaar je ook de treinen die over de volksparktunnel kon horen en zien aankomen en vertrekken op weg naar en van het station, waren hemelblauw en helder rood geverfd. Er was ook ,een "loopton", maar je moest wel rechtop blijven staan en doorlopen. Dan was er een soort grote langwerpige ronde opstap duw-draaimolen, die naar boven toe smaller tot in een punt uit- liep, waarbij je na het duwen op een houten opstap kon springen die geheel rondom de draaimolen bevestigd was, terwijl je je rechtop staande vasthield aan de metalen rechtop staande spijlen. Je moest wel even gezamenlijk een beetje rondrennen en dan had je lol. We gingen ook wel eens winkeletalages bekijken in de stad. Het was vooral gezellig met de sinterklaasverlichting die later weer verwisseld werd voor kerstverlichting. Dan had je door de jaren heen de sinterklaasoptochten. Eerst kwam Sint ,met de "stoomboot" uit Spanje aan in de Enschedese haven en dan ging de optocht naar het huis van de burgemeester tegenover het Stadsmatenziekenhuis waar de zwarte pieten hun acrobatische toeren uitvoerden, wat een lust voor het oog was. Ook werd er gestrooid. Eens was ik als hummeltje met tante Clara bij de optocht in Hengelo en schrok toch wel even toen een van de pieten z`n roe, precies daar waar ik stond, ophief voor m`n ogen onder het lopen maar dan waren er weer de pepernoten waar mee werd gestrooid en dat was een waar feest. Het was ook een waar feest al die lekkere marsepein creaties, banketstaven en gevulde speculaas in de bakkerijen te zien waar het gehele jaar door ook borstplaatjes waren. Dat moet wel typisch Nederlands zijn want`k heb ze nergens anders in de wereld gezien.

De sinterklaastijd bij m`n tante was ook altijd gezellig. Het opzetten van de schoen, het zingen voor de schoorsteen, die wel in de grote huiskamer daarnaast was en dan de verrassing dat er de volgende morgen iets in m`n "schoentje" zat. Die huiskamer in Delden werd in feite alleen op `s zondags gebruikt. Sint kwam overal. Ook op de lagere school. Hij was toch een indrukwekkende man die je maar bleef bestuderen. We zongen iets later, toen we er niet meer zo in geloofden, natuurlijk ook ondeugende sinterklaasliedjes op dezelfde melodie, maar dan met zoiets als "de Sint op de pot, met de deur op slot", maar als het "heerlijk" avondje dan gekomen was dan zaten we in het keukentje en dan was er ineens een gerommel op zolder en dan mocht ik kijken en dan stond er een grote mand met cadeautjes met al de verschillende namen erop en mooie gedichten, waarvan ik het handschrift van m`n tante herkende. Zij kon heel mooi schrijven. Ze schreef ook iedere week iets humoristisch in de wekelijkse advertentie voor de zaak die in de De Deldense Courant verschenen. Er was altijd een link naar actualiteiten in. De Deldense Courant werd beheerd door de heer Dekker met wiens zoon ik op school gezeten heb. Nu vraag ik me wel af waarom ik zo`n plezier met het schrijven heb. Misschien heb ik het van m`n tante opgepikt of misschien wel van oom Igor Cornelissen of wie weet van mezelf want ik wilde in m`n jongere jaren altijd graag journalist worden, want die reizen daar in de wereld, waar actualiteiten zijn. Ze zien en beleven veel. `k Voelde er echter niets voor om die opleiding te doen. Dat leek me niets, maar hier is dan toch iets…..

Terug naar INDEX

Herman Hanauer is geboren in Enschede en heeft z’n jeugd wisselend doorgebracht in Enschede, Lingen (Duitsland) en Delden. In de zestiger en zeventigerjaren maakt hij deel uit van diverse bands waaronder de John Jacks, freesound group The Rabbits, Teach in en Balance. Na vele omzwervingen, door heel Europa, vestigt hij zich, in 1998, in Australië.  

Trefwoorden:Delden, Enschede, Lingen/Ems, Sinterklaas
Personen:G.B.J.Hilterman, Eduard, Oom Lex, Tante Lenie

Reacties

Er zijn nog geen reacties op dit item

Plaats een reactie

Velden met een zijn verplichte velden.